Dom pod zwariowaną gwiazdą
Data rozpoczęcia: 2024-04-04
Data zakonczenia:
,,W czasie wojny najbardziej zagrożonym gatunkiem był człowiek’’ - to jedno z haseł filmu dokumentalnego ,,O zwierzętach i ludziach’’ którego fragment prezentowano w czwartek 4 kwietnia, w Leszczyńskiej Galerii Książki. W ramach cyklu Przystanek historia wykład dla młodzieży dała dr Izabella Kopczyńska z poznańskiego oddział Instytutu Pamięci Narodowej.
Wykład nosił tytuł "Zoo azylem dla ludzi - niezwykła historia rodziny Żabińskich" i wprowadzał młodzież w sytuację Żydów w trakcie hitlerowskiej okupacji i historię rodziny Żabińskich, najbliższych dyrektora warszawskiego zoo. Rodzina narażając życie w trakcie okupacji ukrywała w mieszkaniu, piwnicy, na strychu i w pustych klatkach dla zwierząt w sumie około 300 osób narodowości żydowskiej. Większość z nich przeżyła wojnę. Żabińscy również. W konspiracji uczestniczył też kilkuletni syn dyrektorstwa - Ryś.
- Nie wyobrażali sobie, że mogliby tego nie robić - mówiła o Żabińskich dr. Kopczyńska. - Antonina Żabińska w pamiętnikach napisała, że Niemcom nie przyszło do głowy, że tuż pod ich nosem, w otwartej dla wszystkich willi z ogromnymi oknami i na terenie zoo, po którym oni bardzo chętnie spacerowali - ktoś się ukrywa.
Prawie 150 uczniów leszczyńskich szkół ponadpodstawowych poznało przy okazji i lokatorów azylu Żabińskich. Podopieczni rodziny otrzymywali odzwierzęce pseudonimy. Dwaj żołnierze AK - byli bażantami (ukrywali się w bażanciarni), artystka Magdalena Gross - szpakiem (bo gwizdała na niebezpieczeństwa), rodzina Kenigsweinów - wiewiórkami (bo po próbie farbowania włosów na blond - stali się rudzi) itd. To pozwalało na swobodne mówienie o ukrywających się nawet przy Niemcach. Ostrzeżeniem dla wszystkich niewidzialnych lokatorów dyrektorskiej willi była muzyka grana na fortepianie przez panią domu.
Książka ,,Azyl’’ Jonathana Safrana Foera opowiadająca tę historię w 2008 roku była jednym z bestsellerów ,,New York Timesa’’ (w zasobach MBP - gorąco polecamy) a na jej podstawie powstał walczący w 2018 roku o Oscara film ,,The Zookeeper's Wife’’ (polski tytuł: ,,Azyl’’).
Alicja Muenzberg-Czubała
Galeria
