Nawiązując do postaci patrona roku 2023 – Jerzego Nowosielskiego, artysty z pogranicza kultur, religii, terytoriów, kolejny raz udajemy się w pasjonującą podróż literacką. To potężna dawka wspaniałej literatury przez duże „L”, pisanej przez wielkie, wspaniałe biografie. Tym razem w towarzystwie wybitnych specjalistów, krytyków literackich i biografów, podążając za wybranymi pisarzami, przekroczymy granice nie tylko terytorialne. Odwiedzimy miejsca bliskie bohaterom spotkań, podążymy również w obszary nieodkryte i odległe. Będziemy zadawać pytania, jaką rolę w życiu pisarza odegrała granica? Czy stanowiła wyzwanie, przeszkodę, czy może szansę na stworzenie czegoś nowego? Spotkania Między Wierszami – Pogranicza to pełna niespodzianek wyprawa literacka i uczta duchowa, na którą zapraszamy wszystkich tych, którzy chcieliby wraz z nami odkryć nowe terytoria.
Pierwsze spotkanie literackie cyklu Między Wierszami – Pogranicza pod tytułem: TADEUSZ KONWICKI – zanurzony w transcendencji sztukmistrz słowa i obrazu odbyło się 8 września w Bibliotece Ratuszowej. Zapraszają znawcy literatury i filmu oraz specjaliści od biografii Tadeusza Konwickiego – Lidia Sadkowska-Mokkas i Jakub Socha.
Lidia Sadkowska-Mokkas – polonistka, dziennikarka, varsavianistka, autorka książek Przystanek Warszawa. Subiektywny przewodnik literacki oraz Warszawa Skamandrytów, która w 2016 roku ogłoszona została najlepszą książką popularnonaukową w ogólnopolskim plebiscycie Historia Zebrana; w tym samym roku książka ta nominowana była również do Nagrody im. Oskara Haleckiego w konkursie „Książka Historyczna Roku”, w kategorii najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX wieku. Autorka książki Konwicki. Cudzoziemiec tranzytowy uhonorowanej przez „Magazyn Literacki Książki” tytułem książka czerwca 2017 oraz Dygat Pan, w tym samym rankingu będącej najlepszą książką grudnia 2020 roku.
Jakub Socha – krytyk filmowy, laureat Konkursu im. Krzysztofa Mętraka, dwukrotnie nominowany do nagrody Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii krytyka filmowa. Autor biografii Edward Żebrowski. Hipnotyzer i współautor książki DOCąd. Rozmowy z polskimi dokumentalistami. Publikował m. in. na łamach czasopism „Kino” i w „Film”. W magazynie dwutygodnik.com kieruje działem filmowym. Urodził się w Stalowej Woli, studiował w Poznaniu, mieszka w Warszawie.
Wraz z wybitnymi literaturoznawcami, podążając śladami bohatera spotkania – Józefa Wittlina, przemierzymy dwa kontynenty, morza i… jeden ocean, pokonamy wiele granic i terytoriów, odbędziemy fascynującą podróż w czasie i przestrzeni. Na nowo odkryjemy biografię pisarza z pogranicza kultur. Wybitnego eseisty, poety, tłumacza Odysei oraz wielu innych dzieł literatury antycznej i nowożytnej.
Niestety… twórcy mało znanego dziś, a szczególnie aktualnie, zasługującego na nadzwyczajną uwagę. Dlaczego? Dlaczego granice i pogranicza? Ile ich w jednej biografii i co mogły wnieść w kolej losów naszego bohatera? Odpowiedzi szukali kolejni goście cyklu Między Wierszami – Pogranicza: Katarzyna Szewczyk-Haake oraz Jacek Hajduk podczas spotkania pt. Bezustannie coś mnie gna ku granicom. Wędrówki Józefa Wittlina.
O piłowaniu martwych natur, przekraczaniu granic państw i własnych ambicji w życiu, i twórczości Józefa Czapskiego rozmawialiśmy w piątek, 6 października. Biblioteczne, literackie studio telewizyjne ,,Między Wierszami’’ tym razem stworzyliśmy w Czytelni naukowej Leszczyńskiej Galerii Książki. Gośćmi Barbary Hałusek były tym razem dwie zafascynowane Czapskim badaczki – dr Agata Janiak z Działu Rękopisów w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich i Elżbieta Skoczek – dyrektor i pomysłodawca Festiwalu Józefa Czapskiego.
Czytelnia naukowa pięknie pasuje do naszej dzisiejszej rozmowy – cieszyła się tuż przed nagraniem Barbara Hałusek. – Tu jest trochę jak w pokoiku Czapskiego w Maisons-Laffitte. Tam też były wysokie półki pełne książek. Książki były dla niego bardzo ważne… Możemy się poczuć, jak u niego… I poczuliśmy się. Spotkanie oferuje wartką rozmowę, mnóstwo anegdot, wiele nowinek ze świata badaczy (np. o odczytanych już dziennikach Czapskiego) i szansę na oglądanie nigdy nie publikowanych w Polsce prac Czapskiego i o Czapskim. Fascynująco, ciekawie i z poczuciem, że wspólnie odkrywamy tego artystę na nowo. Kto nie mógł wziąć udziału w spotkaniu w Czytelni naukowej, może to zawsze zrobić przed swoim telefonem lub komputerem. Gorąco polecamy.
O duszy, o górach, wierze, istocie kultury huculskiej, a nade wszystko o Stanisławie Vincenzie - gawędziarzu, człowieku, który przekroczył w życiu wiele granic, ale nigdy nie stracił wiary w ludzi – mówiliśmy w piątek w Bibliotece Ratuszowej. Było to czwarte już spotkanie w cyklu Między wierszami – Pogranicza.
Nasze biblioteczne studio filmowe wróciło do Biblioteki Ratuszowej. Gośćmi Barbary Hałusek byli – prof. dr hab. Mirosława Ołdakowska-Kufel, Kierownik Katedry Literatury Polskiej XX i XXI Wieku w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II oraz Jan Choroszy, doktor habilitowany w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Rozmowa była pasjonująca, wsparta fotografiami, filmami i nagraniami głosu gawędziarza Vincenza. Jak wszystkie, tak i to spotkanie transmitowaliśmy na żywo na naszej stronie na Facebooku. Całość na język migowy tłumaczyła niezastąpiona tłumaczka symultaniczna – Ewa Gano. Spotkanie najlepiej podsumowuje komentarz jednego z uczestników tej transmisji: – Ktoś kto obejrzał tę transmisję i nie zakochał się w Vincenzie, to albo ma serce z kamienia, albo już wcześniej był w nim zakochany.
Więcej jest w ludziach rzeczy, godnych podziwu, niż rzeczy godnych pogardy – mawiał za Albertem Camus Gustaw Herling- Grudziński, urodzony krytyk literacki, z którego wojna zrobiła pisarza, i któremu polityka odbierała czytelników. W piątek, 24 listopada, w ramach cyklu ,,Między wierszami – Pogranicza’’ rozmawialiśmy o autorze ,,Innego świata’’ w naszym bibliotecznym studio krytycznoliterackim.
O przekraczaniu przez wybitnego eseistę, dziennikarza i pisarza granic geograficznych, moralnych, osobistych i twórczych rozmawialiśmy z: Aleksandrą Dębską-Kossakowską, dr hab., adiunkt w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego i Magdaleną Śniedziewska, adiunkt w Zakładzie Teorii Literatury w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Spotkanie zostało nagrane w Bibliotece Ratuszowej, przetłumaczone na język migowy (niezastąpiona Ewa Gano). Herling Gudziński wyłania się z niego jako niezwykle różnorodny i skrupulatny pisarz mający do zaoferowanie dużo więcej, niż świadectwo doświadczenia łagrowego.
O Zbigniewie Herbercie, dowcipnym człowieku, wnikliwym podróżniku i erudycie, a nade wszystko wielkim, fundamentalnym poecie o niezwykłej sile duchowej – mówiliśmy w niedzielę, 3 grudnia, w Bibliotece Ratuszowej. Za nami kolejne już spotkanie z cyklu ,,Między wierszami – Pogranicza’’. Wspaniałe.
Naszymi gośćmi byli Andrzej Franaszek, wykładowca Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie i Marek Zagańczyk, wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie. Zabrali nas w podróż po świecie wielkiego poety. Tym zwykłym, z kajakami, radością życia, udrękami i psotami oraz tym duchowym i literackim. Do udziału w tej wędrówce gorąco zachęcamy. Za podsumowanie niech posłużą słowa naszego krakowskiego gościa: – w jego [Herberta] życiu było dokładnie to samo [co u innych zachodnich poetów], czyli alkohol, nieudane związki, kompulsywność różnych relacji ludzkich, potworne gniewy, potworne kłótnie, zerwania z przyjaciółmi, udręczenia na granicy prób samobójczych, a mimo tego jego poezja emanuje siłą duchową – mówił Andrzej Franaszek. – Brzmi to trochę patetycznie, a może banalnie, ale jestem głęboko przekonany, że tak właśnie jest: jest w niej coś niezwykłego. Ona jest tworzona przeciw wszystkim przeciwnościom, a tych przeciwności w życiu Herberta było bardzo dużo…
– Nie ma biografii, bez ciała, nie ma ciała bez biografii – stwierdził Jakub Orzeszek z Zakładu Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej na Uniwersytecie Gdańskim. W piątek, 8 grudnia, razem z Katarzyną Warską z Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego oraz naszą biblioteczną koleżanką Barbarą Hałusek porwali nas w świat Bruno Schulza. Tytuł dysputy w bibliotecznym studio telewizyjnym: ,,Bruno Schulz. Ciała/biografie’’.
Było to już ostatnie w tym roku z serii spotkań biografów i krytyków literackich dyskutujących o wielkich pisarzach. W ramach projektu ,,Między wierszami – Pogranicza’’ zachwycaliśmy się już Tadeuszem Konwickim (8 września), Józefem Wittlinem (23 września), Józefem Czapskim ( 6 października), Stanisławem Vincenzem (2 listopada), Gustawem Herlingiem Grudzińskim (24 listopada) Zbigniewem Herbertem (2 grudnia) by w piątek dotrzeć do Bruno Schulza. Ile granic w tym czasie przekroczyliśmy – nie sposób w kilku zdaniach opowiedzieć.
