Staszek od Grochowiaków z Hubów Święciechowskich
Data rozpoczęcia: 2022-01-24
Data zakonczenia:
Stanisław Grochowiak (24.01.1934–02.09.1976)
Gdyby żył, obchodziłby swoje osiemdziesiąte ósme urodziny. 24 stycznia wspominamy Stanisława Grochowiaka, wybitnego poetę, prozaika, dramatopisarza, scenarzystę filmowego i publicystę, patrona Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lesznie.
Stanisław Grochowiak urodził się w Lesznie i tu spędził swoje wczesne dzieciństwo. W licznych publikacjach biograficznych leszczyński etap jego życiorysu traktowany jest incydentalnie dając zdecydowane pierwszeństwo związkom poety z Warszawą.
Są źródła, m.in. wspomnienia zebrane w publikacji pt. „Dusza czyśćcowa. Wspomnienia o Stanisławie Grochowiaku”, z których dowiadujemy się, jak ważne było dla niego miasto, w którym się urodził, rodzinny dom i przyjaźnie, które zawarł w tym czasie.
Stanisław Grochowiak to wielki poeta, niekwestionowany i charyzmatyczny przywódca pokolenia „Współczesności”, człowiek o wielu talentach, wybitny pod każdym względem – indywidualista wyprzedzający swoją epokę o kroki milowe. To również zapamiętany przez przyjaciół „niezwykły chłopiec” bardzo dobrze wychowany, konsekwentny i poukładany. Kolega o wielkim poczuciu godności i honoru, który posiadł „kamień filozoficzny przyjaźni”. Wierny i wspaniały przyjaciel, zawsze koleżeński i uczciwy, bezkompromisowy i trzymający się zasad, których nigdy nie łamał.
Mówili o nim Grochówa, Groch, Groszek, Grochal zawsze gotowy, żeby stanąć w obronie poszkodowanych. „To wojowały jego zasady i pryncypia – jego naczelne racje.”
Mając grono przyjaciół, Grochowiak jednak bardzo dbał o swoją samowystarczalność. „W teczce i kieszeniach miał wszystko, co było mu potrzebne.” Pogodny chłopak, zawsze schludny, o kudłatych i niesfornych lokach. W koszuli z kołnierzykiem, sweterku w serek, w marynarce z kieszonką, w którą wetknięte sterczało wieczne pióro. Towarzyszyło mu ono niezmiennie, używał go bardzo często, fundując sobie zarazem na środkowym palcu ciemniejącą plamę atramentu, niczym pisarski stygmat.
Leszno, w którym mieszkał Stanisław Grochowiak było ówcześnie niedużym miastem o niecałych trzydziestu tysiącach mieszkańców. „Było to miasto zamożnych kupców i rzemieślników”. Właśnie w Lesznie Stanisław miał bardzo licznych krewnych od strony matki. Dom Grochowiaków był jednak jeden. Piętrowa willa z ogrodem przy ulicy Święciechowskiej, na parterze dwa pokoje z rozsuwanymi drzwiami, biurko ojca przy którym z kolegami Staszek odrabiał matematykę, głębokie klubowe fotele w których toczyły się zabawy w tzw. „inteligencję”, weranda – miejsce quizów i gier. Przyjaciołom dom Grochowiaków jawił się jako otwarty i przyjazny, bardzo rodzinny, zawsze gotowy na przyjęcie gości. Tam odbywały się spotkania, rozmowy, a potem spacery ze Staszkiem uliczkami Leszna.
A te rozmowy, nie tylko o literaturze i sztuce, jak zdawać by się mogło. Grochowiak uwielbiał sport. Żywo interesował się boksem i piłką nożną. Niejednokrotnie dyskusje owe wyglądały właśnie tak: Staszek „rozprawiający o sztuce myślenia za pomocą pięści”, bo w rękawicach bokserskich, machający kolegom pod nosem, skaczący i tańczący po boksersku. Był w tym całkiem niezły, także w piłce, do tego stopnia, że każdy chciał mieć w drużynie Grochówę. I tu wychodził poukładany charakter Grochowiaka. Dążył do perfekcji, ale potrafił przegrywać z honorem, „nad językiem panując na meczu i po nim.”
Leszczyński okres w życiorysie Grochowiaka jest jakże odmienny od postępującego po nim etapu warszawskiego. Owszem to czas dziecięcy i wczesnomłodzieńczy, ale stwarzający przecież trwałe podwaliny pod Grochowiaka – poetę, którego w dalszych latach poznała cała Polska. Zawsze to jednak ten sam Staszek, Stanisław, Stach Grochowiak, Grochówa, Groszek. Żyje się tak długo, póki trwa pamięć. Dziś kiedy Poeta mógłby mieć 88 lat wspominamy właśnie początki, dzięki którym Stanisław Grochowiak – wybitny pisarz i patron biblioteki w Lesznie był, jest i będzie.
Barbara Hałusek
Miejska Biblioteka Publiczna w Lesznie posiada pokaźny zbiór materiałów poświęconych naszemu patronowi. Są to nie tylko liczne publikacje książkowe, ale również rodzinne pamiątki i fotografie. Na terenie biblioteki znajduje się również Pokój Stanisława Grochowiaka, który aranżacją oddaje klimat rodzinnego domu poety. Zapraszamy do korzystania ze zbiorów i odwiedzin.
Źródło:
Dusza czyśćcowa. Wspomnienia o Stanisławie Grochowiaku, zebrała i opracowała Anna Romaniuk, Warszawa 2010.
Fotografie pochodzą z Archiwum MBP.