Jak zostać wielkim filozofem?
Data rozpoczęcia: 2021-03-12
Data zakonczenia:
Ignacy Krasicki (03.02.1735 – 14.01.1801)
Nie tak to trudno zostać filozofem, jak Wmć Pan rozumiesz: chwal tylko, co drudzy ganią, myśl jako chcesz, byleby osobliwie, kiedy niekiedy z religii zażartuj, decyduj śmiele, a gadaj głośno; przyrzekam, iż ujdziesz wkrótce za wielkiego filozofa...
Ignacy Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki
Dwieście dwadzieścia lat temu zmarł Ignacy Krasicki wybitny przedstawiciel polskiego oświecenia, debiutujący „Hymnem do miłości Ojczyzny”, której strofy przez długi okres odgrywały rolę hymnu narodowego, bajkopisarz, autor satyr i poematów heroikomicznych oraz dzieła uznanego za pierwszą nowożytną powieść polską pt. „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”, encyklopedysta, publicysta, twórca pism zamieszczanych na łamach „Monitora” i wydawanej przez siebie gazety „Co Tydzień”, tłumacz dzieł Plutarcha, Anakreonta, Hezjoda, jak również „Pieśni Osjana” i „Boskiej Komedii” Dantego. Biskup warmiński i arcybiskup gnieźnieński, kapelan królewski na dworze króla Augusta Stanisława Poniatowskiego. Współorganizator „Obiadów Czwartkowych” na królewskim dworze – spotkań intelektualistów polskich, odbywających się na wzór paryskich salonów literackich.
Miał niesamowity dar wymowy i przekonywania, wzbudzał powszechną sympatię i odczucie, że ludzie chcieli z nim przebywać. Zaowocowało to cenną przyjaźnią z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim. Był poetą, pisarzem który chciał wychowywać społeczeństwo, marząc o nowoczesnym państwie. Niestety wpisywanie go w literaturę „nie bardzo poważną”, sprowadzanie jego działań tylko do wymiaru satyrycznego bardzo poważnie obniża rangę tej postaci. Tak naprawdę bajki, satyry to tylko margines jego twórczości. Krasicki pisał wiele dzieł ukazujących świat niezwykle ambiwalentnym, niejednoznacznym w różny sposób, co czyniło go osobą niezwykle nowoczesną, bardziej niż współczesną i dramatyczną. Był Europejczykiem, którego dramatyzm przekonań oscylował wokół pytań i prób odpowiedzi, jakie jest miejsce Polski w Europie. Pisma publicystyczne, pozostałe wiersze Krasickiego, pokazywały go jako pisarza stojącego z boku, ponieważ świat który obserwował nie pozwał mu wpisać się w cokolwiek. Według niego, człowiek mądry, inteligentny to ten, który obserwuje rzeczywistość i wykonuje swój zawód jak najlepiej potrafi, nie angażując się w rzeczy, do których nie jest przekonany - z wypowiedzi dr. Andrzeja Guzka dla Polskiego Radia.
„Posiadł stanowisko naczelne w historii ruchu kulturalnego, szerząc bez skrajności, lecz poważnie i wielostronnie atmosferę oświecenia. I zajął miejsce kierownicze w historii literatury, oczyszczając i doskonaląc jej narzędzie, wypleniając wszelkie chwasty, jasną czyniąc i zdolną myśli każdej sprostać mowę poetycką, ucząc komponować utwory, rodzaje różne literackie ukazując w postaci nowej, torując drogę organowi nowoczesnego życia, powieści, i wywalczając poezji niezależność i powagę w społeczeństwie. Co zaś ważniejsze, trwale wszedł w krąg literatury, nie tylko jej historii.”
Dzieła Krasickiego miały oddźwięk międzynarodowy i zostały przetłumaczone m.in. na język francuski, niemiecki, włoski, rosyjski, czeski, chorwacki, słoweński i węgierski. Poeta zmarł w 1801 roku w Berlinie. Jego ciało przewieziono do Polski po 28 latach. Pochowany został w Katedrze Gnieźnieńskiej.
Barbara Hałusek
Źródło;
Juliusz Kleiner, Ignacy Krasicki, ,,Pamiętnik Literacki” 1936, nr 1-4, s. 245-254
http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej [dostęp 12.03.2021]
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ignacy_Krasicki [12.03.2021]
https://www.polskieradio24.pl/39/156/Artykul/1074546,Ignacy-Krasicki-satyra-prawde-mowi [12.02.2021]