Nauczyciel, miłośnik teatru i wielki patriota

Zobacz zdjęcie w większej rozdzielczości

Data rozpoczęcia: 2024-04-19
Data zakonczenia:

21 kwietnia przypada 145 rocznica urodzin Bolesława Karpińskiego, cenionego nauczyciela i wychowawcy młodzieży w międzywojennym Lesznie, a przy tym wielkiego patrioty. Jego bohaterska postawa zapisała się w pamięci wielu. Karpiński został rozstrzelany w pamiętnej egzekucji pod murem leszczyńskiego więzienia w 1939 roku. Zginął z okrzykiem: „Jeszcze Polska nie zginęła”.

 Przyszły pedagog przyszedł na świat w 1879 roku w Wadowicach, tam też uczęszczał do szkoły powszechnej. Naukę kontynuował w Krakowie, najpierw w gimnazjum, a dalej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie studiował język polski i filologię klasyczną. Po zdaniu egzaminów sam uczył w gimnazjach w Krakowie, Rzeszowie, Tarnowie i Piotrkowie.

W czasie I wojny światowej służył w wojsku, a później prowadził kursy gimnazjalne dla oficerów. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych.

Do Leszna przybył wraz z rodziną 1 maja 1921 roku. Uczył języka polskiego i łaciny w Państwowym Gimnazjum Męskim im. J. A. Komeńskiego w Lesznie, ale wykładał też w kilku innych leszczyńskich szkołach. Zasłynął jako profesor, który nie stroni od nowoczesnych metod nauczania, a jednocześnie dba o rozwój zainteresowań uczniów. Przy gimnazjum zorganizował teatr szkolny. Zespół uświetniał szkolne uroczystości, ale występował także w innych miastach Wielkopolski.

Karpiński niewątpliwie był wielbicielem dziesiątej muzy. Zabiegał o utworzenie w Lesznie teatru zawodowego. Założył w tym celu Towarzystwo Miłośników Sceny, a niemal dekadę później Towarzystwo Przyjaciół Teatru. Co prawda, nie doszło wówczas do powstania leszczyńskiej szkoły, ale dzięki jego staraniom do miasta przyjeżdżało wiele objazdowych teatrów. Niektóre z nich wystawiały nawet jego sztuki.

Karpiński zaangażował się też w działalność oświatową dorosłych, prowadził różnego rodzaju wykłady i prelekcje, organizował imprezy patriotyczne i… pisał. W dwudziestoleciu międzywojennym był jednym z najpopularniejszych publicystów w Lesznie. Publikował w różnych czasopismach, ale przede wszystkim w „Głosie Leszczyńskim”, którego był trzecim z kolei redaktorem. Ponadto wydał drukiem swoje fraszki, wierszowaną bajkę dla dzieci oraz zbiór wierszy wojennych i legionowych, a także wspomniane już sztuki teatralne.

Interesowało go także malarstwo, a szczególnie karykatura. Kilka prac Bolesława Karpińskiego znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Leszna przez Niemców został aresztowany i internowany. W kieszonkowym kalendarzyku prowadził pamiętnik będący zapisem jego ostatnich dni. Zginął w publicznej egzekucji. Rozstrzelano go wraz z 19 innymi Polakami 21 października 1939 r., oskarżając o rzekomą zbrodnię przeciwko narodowi niemieckiemu. Wyrok wykonano pod murem więzienia na placu Kościuszki w Lesznie.

W zbiorach MBP w Lesznie znajdują się materiały poświęcone Bolesławowi Karpińskiemu. Można je przeczytać również na domowym komputerze czy tablecie, korzystając z Leszczyńskiej Biblioteki Cyfrowej. Znajdziecie tam również, choćby na łamach „Głosu Leszczyńskiego” publikacje autorstwa samego Bolesława Karpińskiego. Zachęcamy do lektury.

Anna Machowska

• Zdjęcie ze Słownika Biograficznego Leszna